Harry Kat: “Uniformeren werkt niet, praten wel”
Teamleiders moeten zich voortdurend een beeld vormen van de veiligheid in hun team. Belangrijk is te kijken naar de stevigheid van de individuen en hun bereidheid om dingen die ze lastig vinden te bespreken. Daarbij moet aandacht en ruimte zijn voor verschillen tussen mensen, vinden (F)ACT-manager Mimount Saou en divisiedirecteur Harry Kat van de Amarant groep in Brabant. Samen vertellen zij over hun ervaringen met de dialoog over veiligheid in teams.
De Amarant Groep is een grote zorgorganisatie met daarbinnen veel verschillende werksoorten, waaronder Flexible Assertive Community Treatment. (F)ACT biedt de mogelijkheid tot intensieve, ambulante behandeling thuis voor de zware ZZP7-categorie. “Ambulante behandeling is niet nieuw”, vertelt Harry. “Het wordt vaak ingezet voor mildere problematiek. Maar voor de zwaardere doelgroep werd niet gedacht aan ambulante behandeling. Vijf jaar geleden hebben wij het opgepakt. De methodiek blijkt heel effectief: slechts 2 van de 100 mensen uit deze populatie komt in de klinische zorg terecht. Ik denk soms dat de cijfers niet kloppen, maar ze kloppen wel.”
Specifiek aan (F)ACT zijn de vele verschillende specialisten in het team. (F)ACT heeft verder een strakke structuur met iedere ochtend een overleg, waarin besproken wordt hoe de verschillende disciplines samenwerken. Daarbij ligt het vraagstuk van veiligheid ook altijd op tafel. Ondanks deze systematische aandacht voor het onderwerp in hun teams, zijn Harry en Mimount nieuwsgierig naar de VeiligPlus-aanpak. “De aanpak lijkt ons de manier om sociale veiligheid binnen de teams te verbeteren. Niet alleen bij ons, maar in de hele organisatie”, zegt Mimount.
Mensen sterker maken
Harry vult aan: “Ik zie geen bewijs dat cliënten agressiever worden, maar er komen wel steeds meer mensen met een complexe problematiek. Verder is er meer aandacht voor agressie. Vroeger schreeuwden mensen ook wel eens tegen mij, maar dat werd niet geregistreerd. Toen was het: ‘Ben je geslagen? Hè, vervelend voor je, maar kom op.’ De agressie is niet toegenomen, de tolerantie ervoor is afgenomen. We begrijpen dat agressie zich voordoet, maar we accepteren het niet.”
“Medewerkers worden tegenwoordig opgeleid om dit niet normaal te vinden”, zegt Mimount. “Wat we daarbij niet uit het oog moeten verliezen is dat veiligheid contextafhankelijk is. Als je met deze doelgroep werkt, moet je wel een beetje weerbaar zijn. Goede nazorg bij een incident is belangrijk, maar vooral om mensen sterker te maken.”
Weg in de weerbarstigheid
Belangrijk is om oog te houden voor verschillen bij individuen en hun bereidheid om te praten over veiligheid. Mimount: “Misschien zegt een medewerker wel ‘Dit is veilig’, maar voelt hij zich niet veilig. Het is een veel voorkomend mechanisme dat mensen dingen voor zich houden, zeker als ze iets moeilijk vinden. Ze willen geen sukkel zijn of niet onder doen voor de rest van het team. Daarom proberen we continu te bespreken: Wat past bij jou en wat kun je? Je hoeft namelijk niet alles te durven.”
Harry: “De een kan bepaalde dingen wel handlen en de ander niet. In die weerbarstigheid moet je als leidinggevende je weg vinden. Daarbij moet je een gezonde bandbreedte houden: het is niet of de ene of de andere aanpak. De begeleiding plat slaan tot één enkele lijn is de dood in de pot, want daarmee neem je per definitie de ondergrens van degene die zegt: Ik kan dit niet aan. Uniformeren werkt niet, praten wel. En afspraken maken.”
Nieuwsgierig naar de aanpak
Ondanks de aandacht voor veiligheid binnen hun divisie zijn Harry en Mimount zich ervan bewust dat het altijd beter kan. En dat veiligheid een onderwerp is dat je op de agenda moet houden. Mimount: “Daarom zijn wij ook nieuwsgierig naar de VeiligPlus-aanpak. Vanuit iedere divisie binnen de Amarant Groep doet één team mee, in totaal zes. Zo willen we de sociale veiligheid binnen de teams verbeteren. Want verbeterpunten zijn er altijd. Bijvoorbeeld: elkaar durven aanspreken op hoe je met een cliënt of met elkaar omgaat. Als je vindt dat iets niet kan, durf je dan daarover iets te zeggen? Durf je over veiligheidsdilemma’s in gesprek te gaan? Dat moet voortdurend aandacht krijgen.”
Harry: “We willen het beste halen uit meerdere werelden. Eén van onze divisies heeft eerder al met een andere aanpak meegedaan. Ze waren erg enthousiast over de coachingssessies die daar onderdeel van waren. Daar kijken we nu met de VeiligPlus-aanpak ook naar uit. Verder is het interessant om te volgen wat de ervaringen zijn van andere organisaties. Daar kunnen we alleen maar van leren.”
